زمان تقریبی مطالعه: 8 دقیقه
 

منصور بن یونس بهوتی




بُهوتی (یا بَهوتی)، منصوربن یونس، فقیه حنبلی قرن یازدهم است.


۱ - مشخصات


در بهوت واقع در غرب مصر به دنیا آمد.
[۱] خیرالدین زرکلی، الاعلام، ج۷، ص۳۰۷، بیروت ۱۹۸۶.

از زندگی او اطلاعات زیادی در دست نیست.
وی را خاتم فقهای مذهب حنبلی در مصر می‌دانند که در تدریس و ترویج فقه حنبلی کوشش بسیار کرده است.
بهوتی به مقامی رسید که تنها نماینده مذهب حنبلی در عصر خود محسوب می‌شد و طالبان علم از نقاط دور برای تحصیل به محضر او می‌شتافتند.
وی بیش‌تر اوقات خود را به تدریس و تألیف فقه امام احمد حنبل می‌گذراند.
[۲] محمدامین بن فضل الله محبّی، خلاصة الاثرفی اعیان القرن الحادی عشر، ج۴، ص۴۲۶، بیروت (بی تا).
[۳] ابن شَطّی، ص ۱۱۵، ج۱، ص۲۱۱، کمال الدین محمدبن محمد غزّی، النّعت الاکمل لاصحاب الامام احمدبن حنبل، چاپ محمدمطیع حافظ و نزار أباطة، دمشق ۱۴۰۲/۱۹۸۲.
[۴] ج ۲، ستون ۴۷۶، اسماعیل بغدادی، هدیة العارفین، ج ۲، در حاجی خلیفه، کشف الظنون، ج ۶، بیروت ۱۴۱۰/ ۱۹۹۰.

سیره نویسان از بهوتی با عناوینی مانند فقیه متبحّر، اصولی ، مفسّر ، علامه در سایر علوم ، خاتم علما و فقها و شیخ حنابله مصر یاد کرده اند.
[۵] محمدامین بن فضل الله محبّی، خلاصة الاثرفی اعیان القرن الحادی عشر، ج۴، ص۴۲۶، بیروت (بی تا).
[۶] ابن شطّی، مختصرطبقات الحنابلة، ج۱، ص۱۱۴ـ۱۱۵، چاپ فوّاز زمالی، بیروت ۱۴۰۶/۱۹۸۶.
[۷] کمال الدین محمدبن محمد غزّی، النّعت الاکمل لاصحاب الامام احمدبن حنبل، ج۱، ص۲۱۰، چاپ محمدمطیع حافظ و نزار أباطة، دمشق ۱۴۰۲/۱۹۸۲.


۲ - خصایص


وی در میان مردم محبوبیت و احترام شایانی داشت.
بسیار سخاوتمند بود و صدقاتی را که مردم به او می‌دادند به شاگردان خود و طالبان علوم دینی می‌بخشید.
همچنین در هر شب جمعه جمعی از اخیار را به خانه خود دعوت و اطعام می‌کرد.
[۸] محمدامین بن فضل الله محبّی، خلاصة الاثرفی اعیان القرن الحادی عشر، ج۴، ص۴۲۶، بیروت (بی تا).
[۹] ابن شطّی، مختصرطبقات الحنابلة، ج۱، ص۱۱۵، چاپ فوّاز زمالی، بیروت ۱۴۰۶/۱۹۸۶.
[۱۰] محمدعلی مدرس تبریزی، ریحانة الادب، ج۱، ص۲۹۸، تهران ۱۳۶۹ ش.
[۱۱] کمال الدین محمدبن محمد غزّی، النّعت الاکمل لاصحاب الامام احمدبن حنبل، ج۱، ص۲۱۲، چاپ محمدمطیع حافظ و نزار أباطة، دمشق ۱۴۰۲/۱۹۸۲.
[۱۲] ج ۱، ستون ۵۹۹، یوسف الیان سرکیس، معجم المطبوعات العربیّة والمعربّة، قاهره ۱۳۴۶/۱۹۲۸.

وی را به کثرت عبادت ستوده اند.
[۱۳] ابن شطّی، مختصرطبقات الحنابلة، ج۱، ص۱۱۵، چاپ فوّاز زمالی، بیروت ۱۴۰۶/۱۹۸۶.
[۱۴] کمال الدین محمدبن محمد غزّی، النّعت الاکمل لاصحاب الامام احمدبن حنبل، ج۱، ص۲۱۲، چاپ محمدمطیع حافظ و نزار أباطة، دمشق ۱۴۰۲/۱۹۸۲.


۳ - اساتید


برخی از اساتید وی که بیش‌تر از علمای حنبلی متأخّر مصرند، عبارت‌اند از: شیخ عبدالرحمان بهوتی، شیخ عبدالله دَنَوْشَری شافعی (متوفی ۱۰۲۵)، جمال عبدالقادر دنوشری حنبلی (متوفی ۱۰۳۰)، و شیخ محمد شامی مَرداوی (متوفی ۱۰۲۶) که بهوتی از وی استفاده بسیار برد.

۴ - شاگردان


بعضی شاگردان بهوتی عبارت‌اند از: شیخ عبدالباقی دمشقی، شیخ محمد خلوتی، شیخ یاسین لَبدی، شیخ عبدالحق لَبدی، شیخ یوسف کرمی، ابراهیم بن ابی بکر صالحی، شیخ محمد بهوتی و محمدبن ابی السرور بهوتی.
شیخ محمد خلوتی خواهرزاده و شاگرد بهوتی که منتهی الارادات را نزد او قرائت می‌کرده در حاشیه پس از تعظیم و احترام به استاد، تاریخ وفات او را ۱۰۵۱ ذکر کرده است.
[۱۵] محمدامین بن فضل الله محبّی، خلاصة الاثرفی اعیان القرن الحادی عشر، ج۴، ص۴۲۶، بیروت (بی تا).
[۱۶] ابن شطّی، مختصرطبقات الحنابلة، ج۱، ص۱۱۴ـ ۱۱۶، چاپ فوّاز زمالی، بیروت ۱۴۰۶/۱۹۸۶.
[۱۷] کمال الدین محمدبن محمد غزّی، النّعت الاکمل لاصحاب الامام احمدبن حنبل، ج۱، ص۲۱۱ـ۲۱۳، چاپ محمدمطیع حافظ و نزار أباطة، دمشق ۱۴۰۲/۱۹۸۲.


۵ - تالیفات


بهوتی در تصنیف فقه حنبلی موفقیت بسیار کسب کرد و آثار مهمی از خود به جای گذاشت که بعد از او مورد مراجعه فقهای حنبلی بود.
برخی آثار وی عبارت‌اند از: الرّوض المُربِع در شرح زادالمُستَقِنع اثر شرف الدین موسی بن احمد مقدسی حنبلی (متوفی ۹۶۸) که خود خلاصة کتاب المُقنِع در فروع فقه حنبلی اثر موفّق الدّین ابن قدامه (متوفی ۶۲۰) است.
الرّوض المربع در ۱۳۰۵ در دمشق طبع شده است؛ کشّاف القِناع عن الاِقْناع، این کتاب نیز در فروع فقه حنبلی است و در چهار جزء در ۱۳۱۹ به طبع رسیده است؛ دقائق اولی النُّهی '، که شرحی است بر منتهی الارادات تقی الدین فتوحی و در حاشیة کشّاف القناع به طبع رسیده است؛ عُمدة الطّالب لِنَیل المَآرِب در فقه حنبلی؛ المِنَح الشّافیة، که در آن المفردات اثر محمدبن عبدالهادی مقدسی را به نظم آورده است.
[۱۸] ج ۱، ستون ۶۰۷، اسماعیل بغدادی، ایضاح المکنون، ج ۱ـ۲، درحاجی خلیفه، کشف الظنون، ج ۳ـ۴، بیروت ۱۴۱۰/۱۹۹۰.
[۱۹] ج ۲، ستون ۱۲۲، اسماعیل بغدادی، ایضاح المکنون، ج ۱ـ۲، درحاجی خلیفه، کشف الظنون، ج ۳ـ۴، بیروت ۱۴۱۰/۱۹۹۰.
[۲۰] ج ۲، ستون ۳۵۳، اسماعیل بغدادی، ایضاح المکنون، ج ۱ـ۲، درحاجی خلیفه، کشف الظنون، ج ۳ـ۴، بیروت ۱۴۱۰/۱۹۹۰.
[۲۱] ج ۲، ستون ۳۶۴، اسماعیل بغدادی، ایضاح المکنون، ج ۱ـ۲، درحاجی خلیفه، کشف الظنون، ج ۳ـ۴، بیروت ۱۴۱۰/۱۹۹۰.
[۲۲] ج ۲، ستون ۵۴۸ ـ ۵۴۹، اسماعیل بغدادی، ایضاح المکنون، ج ۱ـ۲، درحاجی خلیفه، کشف الظنون، ج ۳ـ۴، بیروت ۱۴۱۰/۱۹۹۰.
[۲۳] ج ۱، ستون ۵۹۹، یوسف الیان سرکیس، معجم المطبوعات العربیّة والمعربّة، قاهره ۱۳۴۶/۱۹۲۸.
[۲۴] محمدامین بن فضل الله محبّی، خلاصة الاثرفی اعیان القرن الحادی عشر، ج۴، ص۴۲۶، بیروت (بی تا).
[۲۵] خیرالدین زرکلی، الاعلام، ج۷، ص۳۰۷، بیروت ۱۹۸۶.
[۲۶] ابن شطّی، مختصرطبقات الحنابلة، ج۱، ص۱۱۵، چاپ فوّاز زمالی، بیروت ۱۴۰۶/۱۹۸۶.
[۲۷] عمررضا کحّاله، معجم المؤلّفین، ج۱۳، ص۲۲، دمشق ۱۹۵۷ـ۱۹۶۱، چاپ افست بیروت (بی تا).
[۲۸] کمال الدین محمدبن محمد غزّی، النّعت الاکمل لاصحاب الامام احمدبن حنبل، ج۱، ص۲۱۱ـ۲۱۲، چاپ محمدمطیع حافظ و نزار أباطة، دمشق ۱۴۰۲/۱۹۸۲.


۶ - فهرست منابع


(۱) ابن شطّی، مختصرطبقات الحنابلة، چاپ فوّاز زمالی، بیروت ۱۴۰۶/۱۹۸۶.
(۲) اسماعیل بغدادی، ایضاح المکنون، ج ۱ـ۲، درحاجی خلیفه، کشف الظنون، ج ۳ـ۴، بیروت ۱۴۱۰/۱۹۹۰.
(۳) اسماعیل بغدادی، هدیة العارفین، ج ۲، در حاجی خلیفه، کشف الظنون، ج ۶، بیروت ۱۴۱۰/ ۱۹۹۰.
(۴) خیرالدین زرکلی، الاعلام، بیروت ۱۹۸۶.
(۵) یوسف الیان سرکیس، معجم المطبوعات العربیّة والمعربّة، قاهره ۱۳۴۶/۱۹۲۸.
(۶) کمال الدین محمدبن محمد غزّی، النّعت الاکمل لاصحاب الامام احمدبن حنبل، چاپ محمدمطیع حافظ و نزار أباطة، دمشق ۱۴۰۲/۱۹۸۲.
(۷) عمررضا کحّاله، معجم المؤلّفین، دمشق ۱۹۵۷ـ۱۹۶۱، چاپ افست بیروت (بی تا).
(۸) محمدامین بن فضل الله محبّی، خلاصة الاثرفی اعیان القرن الحادی عشر، بیروت (بی تا).
(۹) محمدعلی مدرس تبریزی، ریحانة الادب، تهران ۱۳۶۹ ش.

۷ - پانویس

 
۱. ↑ خیرالدین زرکلی، الاعلام، ج۷، ص۳۰۷، بیروت ۱۹۸۶.
۲. ↑ محمدامین بن فضل الله محبّی، خلاصة الاثرفی اعیان القرن الحادی عشر، ج۴، ص۴۲۶، بیروت (بی تا).
۳. ↑ ابن شَطّی، ص ۱۱۵، ج۱، ص۲۱۱، کمال الدین محمدبن محمد غزّی، النّعت الاکمل لاصحاب الامام احمدبن حنبل، چاپ محمدمطیع حافظ و نزار أباطة، دمشق ۱۴۰۲/۱۹۸۲.
۴. ↑ ج ۲، ستون ۴۷۶، اسماعیل بغدادی، هدیة العارفین، ج ۲، در حاجی خلیفه، کشف الظنون، ج ۶، بیروت ۱۴۱۰/ ۱۹۹۰.
۵. ↑ محمدامین بن فضل الله محبّی، خلاصة الاثرفی اعیان القرن الحادی عشر، ج۴، ص۴۲۶، بیروت (بی تا).
۶. ↑ ابن شطّی، مختصرطبقات الحنابلة، ج۱، ص۱۱۴ـ۱۱۵، چاپ فوّاز زمالی، بیروت ۱۴۰۶/۱۹۸۶.
۷. ↑ کمال الدین محمدبن محمد غزّی، النّعت الاکمل لاصحاب الامام احمدبن حنبل، ج۱، ص۲۱۰، چاپ محمدمطیع حافظ و نزار أباطة، دمشق ۱۴۰۲/۱۹۸۲.
۸. ↑ محمدامین بن فضل الله محبّی، خلاصة الاثرفی اعیان القرن الحادی عشر، ج۴، ص۴۲۶، بیروت (بی تا).
۹. ↑ ابن شطّی، مختصرطبقات الحنابلة، ج۱، ص۱۱۵، چاپ فوّاز زمالی، بیروت ۱۴۰۶/۱۹۸۶.
۱۰. ↑ محمدعلی مدرس تبریزی، ریحانة الادب، ج۱، ص۲۹۸، تهران ۱۳۶۹ ش.
۱۱. ↑ کمال الدین محمدبن محمد غزّی، النّعت الاکمل لاصحاب الامام احمدبن حنبل، ج۱، ص۲۱۲، چاپ محمدمطیع حافظ و نزار أباطة، دمشق ۱۴۰۲/۱۹۸۲.
۱۲. ↑ ج ۱، ستون ۵۹۹، یوسف الیان سرکیس، معجم المطبوعات العربیّة والمعربّة، قاهره ۱۳۴۶/۱۹۲۸.
۱۳. ↑ ابن شطّی، مختصرطبقات الحنابلة، ج۱، ص۱۱۵، چاپ فوّاز زمالی، بیروت ۱۴۰۶/۱۹۸۶.
۱۴. ↑ کمال الدین محمدبن محمد غزّی، النّعت الاکمل لاصحاب الامام احمدبن حنبل، ج۱، ص۲۱۲، چاپ محمدمطیع حافظ و نزار أباطة، دمشق ۱۴۰۲/۱۹۸۲.
۱۵. ↑ محمدامین بن فضل الله محبّی، خلاصة الاثرفی اعیان القرن الحادی عشر، ج۴، ص۴۲۶، بیروت (بی تا).
۱۶. ↑ ابن شطّی، مختصرطبقات الحنابلة، ج۱، ص۱۱۴ـ ۱۱۶، چاپ فوّاز زمالی، بیروت ۱۴۰۶/۱۹۸۶.
۱۷. ↑ کمال الدین محمدبن محمد غزّی، النّعت الاکمل لاصحاب الامام احمدبن حنبل، ج۱، ص۲۱۱ـ۲۱۳، چاپ محمدمطیع حافظ و نزار أباطة، دمشق ۱۴۰۲/۱۹۸۲.
۱۸. ↑ ج ۱، ستون ۶۰۷، اسماعیل بغدادی، ایضاح المکنون، ج ۱ـ۲، درحاجی خلیفه، کشف الظنون، ج ۳ـ۴، بیروت ۱۴۱۰/۱۹۹۰.
۱۹. ↑ ج ۲، ستون ۱۲۲، اسماعیل بغدادی، ایضاح المکنون، ج ۱ـ۲، درحاجی خلیفه، کشف الظنون، ج ۳ـ۴، بیروت ۱۴۱۰/۱۹۹۰.
۲۰. ↑ ج ۲، ستون ۳۵۳، اسماعیل بغدادی، ایضاح المکنون، ج ۱ـ۲، درحاجی خلیفه، کشف الظنون، ج ۳ـ۴، بیروت ۱۴۱۰/۱۹۹۰.
۲۱. ↑ ج ۲، ستون ۳۶۴، اسماعیل بغدادی، ایضاح المکنون، ج ۱ـ۲، درحاجی خلیفه، کشف الظنون، ج ۳ـ۴، بیروت ۱۴۱۰/۱۹۹۰.
۲۲. ↑ ج ۲، ستون ۵۴۸ ـ ۵۴۹، اسماعیل بغدادی، ایضاح المکنون، ج ۱ـ۲، درحاجی خلیفه، کشف الظنون، ج ۳ـ۴، بیروت ۱۴۱۰/۱۹۹۰.
۲۳. ↑ ج ۱، ستون ۵۹۹، یوسف الیان سرکیس، معجم المطبوعات العربیّة والمعربّة، قاهره ۱۳۴۶/۱۹۲۸.
۲۴. ↑ محمدامین بن فضل الله محبّی، خلاصة الاثرفی اعیان القرن الحادی عشر، ج۴، ص۴۲۶، بیروت (بی تا).
۲۵. ↑ خیرالدین زرکلی، الاعلام، ج۷، ص۳۰۷، بیروت ۱۹۸۶.
۲۶. ↑ ابن شطّی، مختصرطبقات الحنابلة، ج۱، ص۱۱۵، چاپ فوّاز زمالی، بیروت ۱۴۰۶/۱۹۸۶.
۲۷. ↑ عمررضا کحّاله، معجم المؤلّفین، ج۱۳، ص۲۲، دمشق ۱۹۵۷ـ۱۹۶۱، چاپ افست بیروت (بی تا).
۲۸. ↑ کمال الدین محمدبن محمد غزّی، النّعت الاکمل لاصحاب الامام احمدبن حنبل، ج۱، ص۲۱۱ـ۲۱۲، چاپ محمدمطیع حافظ و نزار أباطة، دمشق ۱۴۰۲/۱۹۸۲.


۸ - منابع

دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «بُهوتی »، شماره۲۳۰۶.    


رده‌های این صفحه : تراجم | علمای اهل سنت | علمای قرن یازدهم | فقهای حنفی




آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.